Cinsel işlev bozukluklarından biri olan vajinismus, batı ülkelerinde %7-10 gibi oranlarla görülürken ülkemizde %15-50 arasında değişen oranlarla görülür. Genel olarak psikolojik temellere dayanan vajinismus çok küçük oranlarla biyolojik kökenli de olabilir.
BELİRTİLERİ;
1. Cinsel İlişki Sırasında Vajinal Kasılmalar: Vajinismus, cinsel ilişki sırasında vajina çevresinde istemsiz kasılmaların olmasıyla kendini gösterir. Bu kasılmalar, vajinanın girişini daraltarak penetrasyonu zorlaştırır veya imkansız hale getirebilir.
2. Ağrı veya Yanma Hissi: Vajinismus genellikle ağrı veya yanma hissiyle ilişkilendirilir. Bu ağrı veya yanma hissi, cinsel ilişkinin başlangıcında veya penetrasyon sırasında ortaya çıkabilir ve kişinin cinsel ilişkiden kaçınmasına neden olabilir.
3. Penetrasyona Karşı Direnç veya Kaçınma:Vajinismusu olan bireyler, cinsel ilişki sırasında vajinal penetrasyona karşı direnç gösterebilir veya kaçınabilirler. Bu direnç, partnerin vajinal penetrasyona girmesine izin vermemek veya penetrasyon sırasında geri çekilmek şeklinde olabilir.
4. Cinsel İlişki Sırasında Endişe veya Korku: Vajinismusu olan bireyler, cinsel ilişki sırasında yoğun endişe veya korku hissedebilirler. Bu duygular, vajinal penetrasyonun ağrılı veya rahatsız edici olduğu inancını güçlendirebilir ve cinsel ilişki deneyimini olumsuz etkileyebilir.
5. Cinsel İstekte Azalma veya Yok Olma: Vajinismus genellikle cinsel istekte azalmaya veya tamamen yok olmaya yol açabilir. Bireyler, cinsel ilişkiden kaçınma eğiliminde olabilirler ve cinsel istekleri azalabilir veya hiç olmayabilir.
Bu belirtiler, vajinismusu olan bireylerde farklı derecelerde görülebilir ve kişiden kişiye değişebilir. Ancak genel olarak, bu belirtiler vajinismusun varlığını işaret eder ve tedavi edilmesi gerektiğini gösterir.
NEDENLERİ;
1. Psikolojik Faktörler:
- Cinsel Travmalar: Geçmişte yaşanan cinsel istismar, tecavüz, kötü bir cinsel deneyim veya duygusal travmalar vajinismus gelişimine katkıda bulunabilir.
- Korku ve Endişe: Vajinismusu olan bireylerde, cinsel ilişkiye dair korku, endişe veya utanma gibi duyguların varlığı sıkça görülür. Bu duygular, vajinal penetrasyonu istemsiz olarak engelleyen kasılmaları tetikleyebilir.
2. Fizyolojik Faktörler:
- Vajinal Enfeksiyonlar: Vajinal enfeksiyonlar, vajina çevresinde ağrı veya rahatsızlık hissi yaratarak vajinismusu tetikleyebilir.
- Endometriozis: Endometriozis gibi vajina veya pelvik bölgede fiziksel rahatsızlıklar, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olarak vajinismusu tetikleyebilir.
3. Kültürel Faktörler:
- Cinsel Tabular ve Utanç: Bazı kültürlerde cinsellik hakkında konuşmanın tabu olduğu veya utanç verici olduğu düşünülür. Bu tür bir ortamda yetişen bireyler, cinsel ilişkiyi utanç verici veya korkutucu olarak algılayabilir ve vajinismusu geliştirebilir.
- Aile İletişiminde Eksiklik: Aile içinde cinsellik hakkında açık bir iletişim eksikliği, bireylerin cinsellikle ilgili bilgi eksikliği yaşamasına ve cinsel ilişkiye dair olumsuz duygular geliştirmesine neden olabilir.
4. Partnerle İlişki Dinamikleri:
- Olumsuz Partner Deneyimleri: Partnerle yaşanan olumsuz deneyimler, cinsel ilişkiye karşı güvensizlik veya endişe yaratarak vajinismusu tetikleyebilir.
- İletişim Sorunları: Partnerler arasında iletişim eksikliği veya anlayışsızlık, cinsel ilişki sırasında endişe ve stresin artmasına neden olarak vajinismusu tetikleyebilir.
Bu faktörlerin her biri, vajinismusun ortaya çıkmasında veya kötüleşmesinde rol oynayabilir. Tedavi sürecinde, bu faktörlerin tanımlanması ve ele alınması önemlidir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ:
1. Psikoterapi:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Vajinismusu olan bireylerle, negatif düşünce kalıplarını tanımlamak ve değiştirmek üzerine odaklanan BDT, cinsel ilişki sırasında ortaya çıkan korku ve endişeleri ele alabilir.
- Konuşma Terapisi: Kişinin geçmişteki cinsel deneyimleri ve duygusal travmaları konuşarak paylaşması, terapist rehberliğinde bu deneyimleri anlamalarına yardımcı olabilir.
2. Fizyoterapi:
- Pelvik Taban Kas Egzersizleri: Pelvik taban kaslarını güçlendirmek ve rahatlatmak için özel egzersizler, vajinismusu olan bireylerde kas kasılmalarını azaltabilir. Fizyoterapist eşliğinde yapılan bu egzersizler, vajinismus tedavisine önemli bir katkı sağlar.
3. Topikal Ürünler:
- Yumuşatıcı Kremler ve Jeller: Lokal anestezik içeren kremler veya jeller, vajinismusu olan bireylerde ağrıyı azaltarak penetrasyonu daha rahat hale getirebilir. Ancak bu tür ürünlerin uzman kontrolünde kullanılması önemlidir.
4. Çift Terapisi:
- İletişim Geliştirme: Partnerler arasındaki iletişimi güçlendirmek, duygusal bağları artırmak ve karşılıklı anlayışı sağlamak amacıyla çift terapisi kullanılabilir. Bu, cinsel ilişkideki stresi azaltabilir ve vajinismusun üstesinden gelmede yardımcı olabilir.
5. Eğitim ve Bilgi:
- Cinsel Eğitim: Vajinismus tedavisi sırasında, bireyin cinsel işlevleri ve anatomiyi daha iyi anlamasını sağlamak için cinsel eğitim verilebilir. Bu, cinsel bilgi eksikliklerini gidermeye yardımcı olabilir.
6. Ev Çalışmaları:
- Evde Yapılan Egzersizler:* Terapist tarafından verilen ev ödevleri, bireyin tedavi sürecine daha aktif bir şekilde katılmasına ve kendi başına ilerleme kaydetmesine yardımcı olabilir.
Her birey farklı olduğu için, tedavi planı genellikle kişiselleştirilir. Uzmanlar, vajinismusu olan bireyin ihtiyaçlarına en iyi şekilde cevap verebilmek için çeşitli tedavi yöntemlerini bir araya getirebilir. Tedavi süreci, sabır ve düzenli takip gerektirebilir, ancak çoğu durumda başarıyla sonuçlanabilir.
Vajinismus, tedavi edilebilen bir durumdur ve tedaviye erken başlanması önemlidir. Bireylerin ve çiftlerin bu konuda utanma veya çekinme duygusu hissetmeden uzman yardımı araması önemlidir.