top of page
Yazarın fotoğrafıMuhsin Kişi

Hücre Nedir? Hücrenin Görevleri ve Organelleri, Hücre Çeşitleri, Prokaryot ve Ökaryot Hücre Farklılıkları

Çevresi zar ile çevrili olan hücre canlıların temel yapı taşıdır ve yaşam için gerekli olan temel molekülleri içerir. İnsanlar, bitkiler ve hayvanlar gibi canlılar hücrelerden oluşur. Canlılar milyonlarca hücreden oluşabileceği gibi tek bir hücreden de oluşabilir.  Tek hücreli canlılara bakteri ve maya örnek olarak verilebilir. İnsan vücudu trilyonlarca hücreden oluşur. Her gün her dakika hatta her saniye hücreler ölür ve yenileri oluşur. Canlılığın temel tanımında canlı doğar, büyür ve ölür. Hücreler de aynı şekilde meydana geldiği andan itibaren büyümeye başlar ve ekstrem bir koşul olmadığı sürece çoğalır ve ölerek yaşamlarını tamamlar. Hücreler olgunlaştıkça özel işlevlere sahip olur ve bu süreçte diğer hücrelerle etkileşim içerisine girer. İnsan vücudunda hücreler çeşitli başlıklar altında incelenebilir. Bu başlıklara sinir hücreleri, bağışıklık sistemi hücreleri, kas hücreleri ve kalp hücreleri örnek gösterilebilir. Hücreler mikroskobik canlılardır. Yani gözle görülemeyecek kadar küçüktürler. 



Hücreler çeşitlerine göre iki sınıfa ayrılırlar: Ökaryotik ve prokaryotik hücreler.


Ökaryotik Hücreler: Prokaryot hücrelerden daha büyük olan ökaryotik hücreler hücre zarına ve çekirdeğe sahiptir. Ökaryotik hücrelerde bulunan çekirdeğin en önemli fonksiyonu kalıtsal materyal olan DNA’yı saklamak ve korumaktır. Ökaryotik hücrelerde mitokondri organeli aracılığı ile oksijen ve enerji ihtiyacı karşılanır. Bitkiler de ökaryotik hücre sınıfına dahildir fakat bitki hücreleri diğer ökaryotik hücreler gibi düzensiz ve yuvarlak biçiminde değildir, köşeli bir yapıya sahiptir. Bitki hücrelerinde diğer ökaryotlarda bulunmayan kloroplast organeli yer alır ve bu organel fotosentez için alt birimdir.

Prokaryotik Hücreler: Prokaryotik hücreler ökaryotik hücrelere göre daha küçük ve basit yapıdadır. Prokaryotik hücrelerde hücre çekirdeği bulunmaz. Hücre zarına sahip olan prokaryotik hücreler mitoz bölünmeyle ile çoğalır. Tek hücreli olan prokaryotlar sitoplazma ve organellere sahiptir. Halkasal biçimde bulunan genetik materyal serbest halde bulunur. Prokaryotik hücreler hareket ve solunum için özelleşmiş yapılara sahiptir.


Hücrelerin içerisinde birbirinden farklı ve farklı görevleri olan organeller bulunur. Bu organeller hücre içinde belirli görevleri yerine getiren özelleşmiş yapılardır.


Organeller


Sitoplazma: Hücre içerisinde yer alan sitoplazma jöleye benzeyen bir yapıya sahiptir. Akışkan (sitoplazmik viskozite) halde bulunan sitoplazma hücre zarı içerisinde çekirdeği çevreler. Organeller sitoplazma içerisinde bulunur. 



Hücre İskeleti: Hücrenin çevresini saran, hücrenin şeklini oluşturan ve hücreyi dış etkenlere karşı koruyan bir ağdır. Hücre içerisine madde giriş çıkışını kontrol eder ve hücrenin hareket etmesine olanak tanır.


Golgi Aygıtı: Golgi aygıtının temel fonksiyonu endoplazmik retikulum tarafından işlenen molekülleri hücre dışına taşınacak şekilde paketlemektir.


Mitokondri: Hücre için gerekli olan enerjiyi hücrenin kullanabileceği bir forma dönüştürmekle görevlidir. Kendine özgü DNA’ya sahiptir.



Endoplazmik Retikulum: Hücre tarafından oluşturulan moleküllerin işlenmesinde ve bu molekülleri hücre içine veya dışına taşımakla görevlidir.  


Ribozom: Hücre ve genetik materyal tarafından oluşturulan protein yapımında görevlidir. Sitoplazmada serbest halde bulunur.


Çekirdek: Hücrenin yönetici merkezidir. Genetik materyalin korunması ve taşınmasını sağlar.


Kaynak:

  • MedlinePlus - What is a cell? - Bağlantı

  • BYJU'S - Difference between Prokaryotic and Eukaryotic Cells - Bağlantı

26 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör
bottom of page